Listfræði á Hugvísindaþingi Háskóla Íslands dagana 8. og 9. mars 2019

Málstofa: Listakonur, húsmæður, netagerðarkonur og kvenlíkaminn ; sýnishorn úr rannsókninni “Í kjölfar kosningaréttar”

Föstudagur 8. mars, kl. 15.15-17:15, Stofa 201,  Oddi

Hanna Guðlaug Guðmundsdóttir: Þingvellir/Paris (1930). Um myndlist, mæður og “fagran fugl úr norðri”.
Á myndlistarsýningu Alþingishátíðarinnar árið 1930 var meirihluti málverka landslagsmyndir, m.a af Þingvöllum. Má greina í orðræðu um myndlist árin fram að hátíðinni að landslagsmyndir ættu að endurspegla hið sanna, íslenska, karlmannlega en hinu kvenlega gjarnan teflt fram sem andstæðu. Orðræðan um kvenleikann er áberandi um 1930 samstíga því að átakalínur skerpast um kvenréttindamál, þátttöku kvenna í opinberu lífi og þjóðernislegt húsmóðurhlutverk. Ef til vill má sjá verkið Móðurást eftir Nínu Sæmundsson sem sett var upp í Mæðragarðinum árið 1930, sem táknmynd fyrir þá flóknu orðræðu og nýja tíma; fyrsta opinbera listaverkið eftir myndlistarkonu, verk sem hafði hlotið mikið lof á Haustsýningu í París. Önnur myndlistarkona gerir garðinn frægan í París, Ingibjörg S. Bjarnason, en þar sýndi hún verk árið 1930 með framsæknum hópi abstraktlistamanna og var jafnframt ein af stofnendum hans; engu að síður var hún af sumum þar einungis þekkt sem “fagur fugl úr norðri”. Mörgum konum þótti framhjá sér gengið á Alþingishátíðinni 1930 og því má segja að “flekaskilin” á Þingvöllum séu táknræn fyrir orðræðuna og ólíkar hugmyndir um myndlist, mæður, kvenleika og nútímann.

Málstofa: Nýlenduminningar Atlandshafssvæðisins

Laugardagur 9 mars, kl. 10:30-12:00, stofa 311 Árnagarði

Ólöf Nordal: Musée Islandique/Das Experiment Island
Ólöf Nordal segir frá myndlistarverkefnum sínum Musée Islandique og Das Experiment Island sem eru ljósmyndir unnar upp úr gagnasöfnum um líkamsmannfræði frá ólíkum tímum. Hún veltir fyrir sér áleitnum spurningum sem vöknuðu upp við gerð verkanna svo sem nýlenduhyggju, kynþáttahyggju, sjálfsmynd þjóða, persónuvernd og þekkingarsköpun.

Ann-Sofie N. Gremaud: Samtímalist sem drifkraftur nýrra (grænlensk-íslenskra) frásagna
Þegar kemur að pólitískum og menningarlegum viðhorfum til framtíðar þess svæðis sem er til skiptis kallað Vesturnorðrið, Norðurslóðir, eða núverandi og fyrrverandi meðlimir Konungsríkisins Danmörk, er verið að velta upp ólíkum túlkunum fortíðar. Þess háttar túlkun fer fram á mörgum sviðum: hjá almenningi, í stjórnmálum, innan fræðasviða og í listum. Nýlendustefna Dana og heimsvaldastefnan almennt hafa lengi myndað ramma sem hefur mótað samskipti Íslands og Grænlands (eða skort á því), en í báðum löndum er vaxandi áhugi á að efla samskipti og tjá mismunandi túlkanir á fortíðinni. Ann-Sofie N. Gremaud segir frá listamannasamstörfum sem fjalla um þessar spurningar.

Andmælandi að loknum fyrirlestrum er Æsa Sigurjónsdóttir, dósent í listfræði við HÍ.

Málstofa: Umdeild list í samtíma

Laugardagur 9. mars ,kl. 15:00-16:00, Stofa 304 í Árnagarði

Uranchimeg (Orna) Tsultem: On Nude Depictions in Asian Art: a Case of “The Green Palace”
This presentation will focus on a unique painting that was produced circa 1912 in Mongolia. Titled The Green Palace, the painting at first glance shows a panoramic view of a temple of a ruler shown from above. Yet a close observation reveals numerous extraordinary details that depict nude couples, grotesque phallus images, men engaged in murky deeds of pleasure and pain. As this painting is made by a monk-artist for a monk-ruler, how can we understand and interpret such unusual visual imagery where the monastic vows of celibacy and strict morals are so deliberately abandoned? This presentation will discuss how such grotesquerie discloses “that instantiation of pain” of both the artist and of the patron, the anguish, which, according to Sigmund Freud, is “projected outward [to] manifest as aggression” in the work of art. Taking an approach advocated by a historian Francis Haskell, I will argue this painting is the kind of visual prophesy of upcoming destructive years imposed by the socialist regime.

Hlynur Helgason: List, valdbeiting, ábyrgð: Nektarmyndir Gunnlaugs Blöndals í sögulegu samhengi
Það vakti athygli og deilur þegar upplýsingar um það að Seðlabankinn hefði ákveðið að færa tvö málverk eftir Gunnlaug Blöndal úr skrifstofu eins yfirmanna stofnunarinnar í geymslur. Þetta gefur okkur tilefni til að skoða myndirnar nánar og setja þær í samhengi við sögu nektarmynda í nútímamyndlist. Í erindinu verður stiklað á stóru í þeirri sögu og skoðuð dæmi eftir virta listamenn sem gefa innsýn í afstöðu listamanna og velgjörðarmanna til nektar í myndlist frá ofanverðri 19. öld fram yfir miðja þá 20., þegar Gunnlaugur málaði myndir sínar. Í samhengi við þetta verður táknræn merking og notkun mynda sem þessara skoðuð, hvernig sú umræða sem átti sér stað um myndir Gunnlaugs gæti verið til marks um breytingar á menningarlegri afstöðu í kjölfar #MeToo-hreyfingarinnar.

Lektor / Assistant Professor
Hug- og félagsvísindasvið / School of Humanities and Social Sciences
Háskólinn á Akureyri / University of Akureyri
Sólborg v/Norðurslóð
IS-600 Akureyri
<mailto:margretolafs@unak.is> margretolafs@unak.is
Sími/Tel. +354 460 8561