STEFNUMÓT — Dorothee Kirch — Uppbrot

STEFNUMÓT — Dorothee Kirch — Uppbrot

Uppbrot, fyrirlestur Dorothée Kirch, verður fluttur í Safnahúsinu við Hverfisgötu miðvikudaginn 5. október frá 12 til 13.  Í fyrirlestrinum ræðir Dorothée tilurð og forsendur sýningar sinnar  í Ásmundarsafni þar sem verk Elínar Hansdóttir eru sett í samhengi verka Ásmundar Sveinssonar. Fyrirlesturinn er annar fyrirlesturinn í fyrirlestraröð Listfræðafélagins í samvinnu við Safnahúsið nú í haust. Röðin ber yfirheitið STEFNUMÓT og í henni er áhersla lögð á sýningar sem félagar Listfræðafélagins hafa staðið fyrir á undanförnum árum og eiga það sameiginlegt að stefna saman listamönnum af ólíkum kynslóðum.

Hlutskipti listamanna hefur oft verið að brjóta upp gömul og gildandi viðhorf. Ásmundur Sveinsson (1893–1982) talaði um að fá fólk til að „vakna til meðvitundar um að það er ekki skynlausar skepnur.“ Elín Hansdóttir (f. 1980) segir listina eiga að „kippa undan þér fótunum og fá þig til að endurmeta fastmótaðar hugmyndir þínar.“

Elín og Ásmundur vinna með þrívíddina á ólíkan hátt, hann fangar form í efni, hún endurskilgreinir rýmið. Átökin milli nýrra verka Elínar og verka Ásmundar opna áhorfendum nýja sýn. Á milli kynslóðanna eru fjölmargir ósættanlegir þræðir sem skapa áhugaverða spennu en þar er einnig að finna kraftmikinn samhljóm.

Elín leggur áherslu á upplifun áhorfandans af verkum sínum. Þau eru þannig opin og bjóðandi, tilbúnar aðstæður þar sem skynjun einstaklingsins er ögrað. Það er vel líklegt að verk hennar sýni okkur ekki neitt, séu aðeins látbragð sem kveikir viðbrögð.

Ásmundur var á meðal frumkvöðla íslenskrar höggmyndalistar og sótti innblástur fyrst og fremst í íslenska náttúru og bókmenntir, sem og til þjóðarinnar í landinu. Efnismikil, kröftug og stundum ógnandi verk hans eru lík þeim kynjamyndum sem lesa má úr íslenskri náttúru.


Dorothée Kirch hefur starfað við myndlist á Íslandi frá árinu 2001 þar á meðal hjá Listasafni Reykjavíkur, Hafnarborg, Listahátíð í Reykjavík og Listasafni Íslands. Hún gegndi stöðu framkvæmdastjóra íslenska skálans á Feneyjartvíæringnum árin 2011 og 2013 og var sýningarstjóri íslenska skálans á Feneyjatvíæringi árið 2009. Árin 2010 og 2014 var Dorothée framkvæmdastjóri Kynningarmiðstöðvar íslenskrar myndlistar. Dorothée útskrifaðist með BA gráðu í myndlist frá Listaháskóla Íslands árið 2001 og með MBA gráðu frá Háskólanum í Reykjavík árið 2005.

 

 

 

STEFNUMÓT — Aðalheiður Valgeirsdóttir og Aldís Arnardóttir — Spegill tímans

STEFNUMÓT — Aðalheiður Valgeirsdóttir og Aldís Arnardóttir — Spegill tímans

Spegill tímans, fyrirlestur Aðalheiðar Valgeirsdóttur og Aldísar Arnardóttur sem fram fer í Safnahúsinu við Hverfisgötu miðvikudaginn 7. september frá 12 til 13. Fyrirlesturinn er fyrsti fyrirlesturinn í nýrri fyrirlestraröð Listfræðafélagins í Safnahúsinu. Röðin ber yfirheitið STEFNUMÓT og í henni er áhersla lögð á sýningar sem félagar Listfræðafélagins hafa staðið fyrir á undanförnum árum og eiga það sameiginlegt að stefna saman listamönnum af ólíkum kynslóðum.

Eitt af viðfangsefnum listfræðinnar er að skoða myndlistina útfrá mismunandi sjónarhornum og setja í samhengi við orðræðu og tíðaranda hvers tíma. Í fyrirlestrinum Spegill tímans, fjalla listfræðingarnir og sýningarstjórarnir Aðalheiður Valgeirsdóttir og Aldís Arnardóttir um það samtal sem verður til þegar verkum listamanna tveggja kynslóða er teflt saman, líkt og gert er á sýningunni Tímalög sem nú stendur yfir í Listasafni Árnesinga í Hveragerði. Þar eru sýnd verk eftir listamennina Karl Kvaran (1924-1989) og Erlu Þórarinsdóttur (1955). Þær Aðalheiður og Aldís munu segja frá tilurð sýningarinnar, vinnuferlinu og þeirri aðferðafræði sem liggur að baki sýningarverkefninu.

Aðalheiður Valgeirsdóttir er myndlistarmaður og sjálfstætt starfandi listfræðingur og sýningarstjóri. Hún útskrifaðist úr grafíkdeild Myndlista-og handíðaskóla Íslands árið 1982. Hún lauk BA prófi í listfræði með menningarfræði sem aukagrein frá Háskóla Íslands árið 2011 og MA prófi í sömu grein árið 2014.

Aldís Arnardóttir er sjálfstætt starfandi listfræðingur og sýningarstjóri. Hún útskrifaðist með MA gráðu í listfræði við Háskóla Íslands árið 2014 og hafði áður lokið þaðan BA prófi í listfræði, með menningarfræði sem aukagrein árið 2012.

 

 

LISTVINIR — Benedikt Hjartarson — Fyrsta almenna listasýningin 1919

LISTVINIR — Benedikt Hjartarson — Fyrsta almenna listasýningin 1919

Fyrsta almenna listasýningin 1919: Um Listvinafélagið og mótun íslenskrar fagurmenningar

Í ár eru liðin 100 ár frá því að Listvinafélag Íslands var stofnað í Reykjavík. Af því tilefni efnir Listfræðafélag Íslands til hádegisfyrirlestra um Listvinafélagið og efni tengd því í lestrarsal Safnahússins við Hverfisgötu, vorið 2016.
Fyrirlesarar eru félagsmenn Listfræðafélags Íslands og eru allir velkomnir.

Fjórði og síðasti fyrirlesturinn í röðinni verður haldinn miðvikudaginn 4. maí, kl. 12–13 í Safnahúsinu við Hverfisgötu.
Þar flytur Benedikt Hjartarson, prófessor í almennribókmenntafræði við Háskóla Íslands, erindi sem ber titilinn Fyrsta almenna listasýningin 1919: Um Listvinafélagið og mótun íslenskrar fagurmenningar.

Í erindinu verður fjallað um fyrstu árin í starfsemi Listvinafélagsins og leitast við að setja þau í hugmynda- og menningarsögulegt samhengi. Í forgrunni verður fyrsta almenna íslenska listasýningin árið 1919 og þær hræringar sem greina má í íslensku menningarlífi á þeim tíma. Á árunum 1919 og 1920 rata nýjar og framsæknar listhreyfingar í Evrópu, á borð við fútúrisma, dadaisma og kúbisma, af krafti inn í íslenska menningarumræðu og gegna mikilvægu hlutverki við mótun hugmyndarinnar um íslenska nútímalist. Viðbrögðin við nýstárlegri og tilraunakenndri fagurfræði umræddra hreyfinga voru blendin hér á landi, þó má greina ákveðna sátt í afstöðunni til hreyfinganna. Erindinu er ætlað að bregða upp mynd af þessari sátt og hlutverki hennar í því verkefni að siðvæða þjóðina með fagvæðingu listavettvangsins og mótun íslenskrar fagurmenningar. Í þessu tilliti verður einkum horft til skrifa Guðmundar Finnbogasonar, Sigurðar Nordals, Jóns Björnssonar og Alexanders Jóhannessonar frá árunum 1918-1920.

LISTVINIR — Jón Proppé um orðræðuna um myndlist fyrir hundrað árum

LISTVINIR — Jón Proppé um orðræðuna um myndlist fyrir hundrað árum

Í ár eru liðin 100 ár frá því að Listvinafélag Íslands var stofnað í Reykjavík. Af því tilefni efnir Listfræðafélag Íslands til hádegisfyrirlestra um Listvinafélagið og efni tengd því í lestrarsal Safnahússins við Hverfisgötu, vorið 2016.
Fyrirlesarar eru félagsmenn Listfræðafélags Íslands og eru allir velkomnir.

Þriðji fyrirlesturinn í röðinni verður haldinn miðvikudaginn 13. apríl, kl. 12–13 í Safnahúsinu við Hverfisgötu.
Þar flytur Jón Proppé, listheimspekingur, erindi sem ber titilinn „Heimskulegt klessuverk“ eða „reglulegt listaverk“: Orðræðan um myndlist fyrir hundrað árum.

Jón mun í fyrirlestrinum reyna að opna glugga inn í umræðuna um myndlist á fyrstu áratugum tuttugustu aldar, bæði fyrir og eftir að Listvinafélagið var stofnað árið 1919. Á þessum tíma urðu mikil umskipti á Íslandi, í stjórnmálum, efnahagslífi og menningarstarfsemi. Fram kom allstór hópur listamanna sem vakti gríðarlega athygli. Áhuginn var mikill og nýjustu verk listamannanna til umræða meðal almennings og í blöðum og tímaritum, sérstaklega auðvitað í Reykjavík sem stækkaði ört og fékk á sig yfirbragð alvöru borgarsamfélags. Þetta gerðist svo hratt að allt var eins og nýtt fyrir fólki – að undanskildum þeim örfáu sem höfðu haft efni og tök á því að ferðast til annara landa. Fólk fékk að hlýða á sinfóníska tónlist í fyrsta skipi, kynntist módernískum bókmenntum og fékk nýja sýn á umhverfi sitt gegnum verk málara og myndhöggvara. Stofnun Listvinafélagsins er skýrt dæmi um þennan mikla áhuga.
Öll umræðan um listir endurspeglar líka áhugann en til að skilja það sem var að gerast þurfum við að skoða þessa umræðu nánar. Þegar betur er að gáð sjáum við að hún er mjög lituð af alls konar pólitík, samfélagslegri pólitík og menningarpólitík. Þjóðin var margklofin í afstöðu til nær allra þeirra mála sem vörðuð framtíð landsins: Hvort hér ætti að byggja upp borgarsamfélag eða halda fólki í sveitinni, hvort verslun ætti að vera frjáls eða ríkisstýrð, hvort sækja ætti sjálfstæði og þá hvernig, hvort konur ættu að fá að kjósa, o.s.frv. Allt þetta má sjá speglast í umræðunni um listir, sérstaklega myndlist og bókmenntir. Fólk greindi ekki bara á um það hvaða listaverk væru falleg eða skemmtileg heldur um sjálfan tilgang og tilverurétt listgreinanna. Mörg af þessum ágreiningsefnum lifa enn í dag þótt mikið sé líka breytt og því er mikilvægt að reyna að skoða nánar hvernig umræðan varð til, einmitt þegar íslenskt nútímasamfélag var að byrja að mótast.

Jón Proppé,  listheimspekingur er sjálfstætt starfandi fræðimaður og sýningarstjóri.

_______________________

Safnahúsið tengist beint sögu Lisvinafélagsins, en bókasafn félagsins var um árabil í Safnahúsinu í umsjón Matthíasar Þórðarsonar, þjóðminjavarðar og ritara félagsins. Listvinafélagið lognaðis út af árið 1932 en á starfstíma sínum var það öflugur félagsskapur sem átti mikilvægan þátt í að auka þekkingi og áhuga á myndlist hér á landi og gera myndlist aðgengilega fyrir almenningi. Það er því vel við hæfi að minnast 100 ára afmælis félagsins með fyrirlestraröð þar sem fjallað er um íslenska myndlist, í húsi sem hýsir sýninguna Sjónarhorn, sem veitir innsýn í íslenskan myndheim fyrr og nú.

_______________________

Listfræðafélag Íslands, sem stendur á bak við fyrirlestrana, var formlega stofnað í maí árið 2009 af hópi listfræðinga, sýningarstjóra og annarra fagaðila á sviði listfræða á Íslandi. Félagsmenn eru um 60. Félagið leysti af hólmi eldra félag, Félag listfræðinga, sem var stofnað árið 1984 en hætti starfsemi upp úr aldamótum. Frá upphafi hefur markmið Listfræðafélags Íslands verið að efla samvinnu þeirra sem starfa á sviði listfræða, að stuðla að listfræðirannsóknum og miðlun þeirra til almennings og að efla kennslu á sviði listfræði. Félagið skipar fulltrúa í opinberar nefndir og ráð eins og Myndlistarráð og á einnig fulltrúa í stjórn Sambands norrænna listfræðinga. Frá upphafi hefur félagið staðið fyrir reglulegum fundum félagsmanna en það hefur einnig skipulagt opinber málþing, í samstarfi við listastofnanir á höfuðborgarsvæðinu, þar sem rannsóknir á sviði listfræða hafa verið kynntar almenningi. Vorið 2015 stóð félagið að viðamikilli ráðstefnu listfræðinga á Norðurlöndum, NORDIK 2015, sem þá var haldin í fyrsta sinn í Reykjavík.

Félagsfundur — Kristín Dagmar Jóhannesdóttir um Sjónlistarverðlaunin

Fjórði félagsfundur félagsins í vetur verður þann 5. desember kl. 17 á efri hæðinni á Kaffi Sólon í Bankastræti.

Kristín Dagmar Jóhannesdóttir kemur til með að hefja umræðu kvöldsins með hugleiðingum um Sjónlistaverðlaunin sem veitt voru í haust og hvernig tekist hefur til við að endurvekja þennan viðburð. Í kjölfarið er stefnt að almennum umræðum á meðal félagsmanna um viðburði sem þessa og möguleika félagsmanna á því að vera með krítíska aðkomu að slíkum viðburðum, skipulagi þeirra, framkvæmd og markmiðum.

Nú er búið að halda þrjá félagsfundi í vetur og hafa þeir mælst vel á meðal félagsmanna. Þar sem fyrsti miðvikudagur í næsta mánuði verður strax eftir áramót verður dagskrá hnikað til og sá fundur er áætlaður þann 9. janúar.